نام علمی : Ovis orientalis
راسته : زوج سمان
خانواده: گاوسانان
غذا: از علوفه و بوته ها و برگ درختان تغذیه می کند؛
زیستگاه : دشتهای تپه ماهوری
اطلاعات کلی
گونه ماده به میش و گونه نر که دارای شاخ نیز هست به قوچ معروف است .
روز گردند ولی اغلب در صبح زود و عصر چرا می کنند و در ساعات بین روز به استراحت و نشخوار می پردازند به صورت گروهی زندگی می کنند . نرها از ۳ تا ۴ سالگی از گله های ماده‌ها و بره‌ها جدا می‌شوند و در گروه های جداگانه ای زندگی می کنند. به طور معمول، گله ها در طول فصل جفتگیری مخلوط می شوند.
جفتگیری در مناطق گرمسیر از اوایل پاییز و در مناطق سردسیر در اواخر پاییز صورت می گیرد و میش ها ترجیح می دهند با قوچی که شاخ های بلندتری دارد جفتگیری کنند؛ دوره بارداری حدود ۱۶۵ روز است و معمولا یک تا دو بره میزایند؛ بچه ها تا حدود ۴ ماه شیر می خورند و حدود دو سالگی بالغ می شوند و طول عمر آنها حدود ۱۲ سال است .
شاخ ها معمولا در این گونه دایمی است و مانند غلاف روی یک محور استخوانی قرار می گیرد، غلافی که هر سال تعویض می شود و معمولا سن حیوان از روی بند های تیره ای که هر سال بر روی شاخ به وجود می آید مشخص می شود به صورتی که فاصله بین دو بند یک سال را نشان می دهد .
نژادهای قوچ و میش در ایران
نژادهای گوناگونی از قوچ و میش در ایران زندگی می‌کنند که هم از نظر ظاهری و هم از نظر تعداد کروموزوم‌ها، با هم تفاوت دارند. این نژادها عبارت‌اند از:
۱- قوچ و میش ارمنی
در تپه‌ماهورها و مناطق استپی شمال غربی و جنوب غربی دیده می‌شوند. در زیر گلو و سینه‌ی آنها ریش و موهای زبر کوتاهی به رنگ قهوه‌ای تا سیاه دیده می‌شود. ماده‌ها شاخ ندارند یا شاخ‌های آنها بسیار کوچک است. قوچ‌های ارمنی در ناحیه‌ی کمر لکه‌ی سفیدرنگی دارند که در اصطلاح به آن آلاکمر می‌گویند.
۲- قوچ و میش اصفهان
در قسمت‌های جنوب اصفهان و قسمتی از چهارمحال و بختیاری زندگی می‌کنند. از ویژگی‌های بارز این قوچ و میش این است که رنگ بدنشان تیره‌تر از سایر قوچ‌هاست و دست، پا و پوزه‌‌ی آنها سفید است.
۳- قوچ و میش لارستانی
کوچک‌ترین قوچ و میش ایران است. نوک شاخ آنها به موازات گردن انحنا دارد و میش‌ها غالباً شاخ دارند. این قوچ‌ها در هرمود فارس زندگی می‌کنند.
۴- قوچ اوریال
مشخصات: بزرگ‌ترین قوچ ایران است. نرها شاخ‌های بلندی دارند (بلند‌ترین شاخ که مربوط به پارک ملی گلستان است و رکورد جهانی محسوب می‌شود ۱۱۳ سانتی‌متر طول دارد) شاخ‌ها حلزونی شکلند و به طرف پهلوی صورت و روبه جلو خمیدگی دارند. سطح جلویی شاخ‌ها پهن، با زاویه‌ای تند به طرف لبه پشتی است، به طوری که مقطع شاخ‌ها مثلثی به نظر می‌رسد. مادها نیز شاخ‌های کوتاهی دارند. از ویژگی‌های دیگر این قوچ‌ها وجود موهای بلند و سفید رنگی در ناحیه زیر گردن و سینه است. موهای پشت در تابستان کوتاه به رنگ زرد شنی، و در زمستان بلند و قهوه‌ای رنگ است. زیر شکم و کفل‌ها سفیدند. قوچ اوریال در لیست قرمز IUCN به عنوان یک گونه حساس و آسیب‌پذیرمعرفی شده است.
۵- قوچ و میش البرز مرکزی
مشخصات: این قوچ از اختلاط (هیبرید) قوچ‌های اوریال و ارمنی به‌وجود آمده است. قوچ‌ها در محدوده‌ی شرقی پراکندگی خود (غرب و جنوب شاهرود تا فیروزکوه) به قوچ اوریال شباهت بیشتری دارند. موهای زیر گردن نسبتاً بلند و فلفل‌نمکی و ناحیه سینه سیاه است. لکه‌ی زینی‌شکل روی کمر معمولاً وجود ندارد. پیچش شاخ‌ها مانند قوچ اوریال به‌طرف پایین گردن است.
۶- قوچ و میش کرمان
از آمیزش گوسفندهای وحشی لارستان و اوریال به‌وجود آمده‌اند. شاخ‌های آنها شبیه قوچ اوریال است. در ناحیه‌ی گردنشان هم موهای سیاه و نسبتاً بلندی مشاهده می‌شود. میش‌ها معمولاً شاخ‌های کوتاهی دارند.
در کشور ما، علاوه بر نژادها و دورگه‌های ذکر شده، گوسفندهایی وحشی زندگی می‌کنند که به دلیل کمبود اطلاعات، نمی‌توان درمورد آنها قاطعانه اظهار نظر کرد.